Kıllarımızın diplerinde yağ bezeleri bulunmaktadır. Sebum olarak nitelendirilen bu yağ bezelerinden çıkan yağlar, su geçirmez bir tabaka oluşturmaktadır. Bunda sebumların oluşturduğu keratin tabaka etkilidir. Bundan dolayı vücudumuz su geçirmemektedir. Su geçirmeyen derimiz bu olay sonucunda yumuşamaktadır.
İnsanların ellerinin iç ve ayaklarının alt kısmında hiçbir şekilde tüy yoktur. Kıl ve tüy bulunmayan bu yerlerde koruyucu keratin tabakası bulunmamaktadır. Keratin tabakası bulunmayan bu yerler kalın bir deri tabakasına sahiptir. Tüm vücudunuz suyun içinde kalmış bile olsa yalnızca el içi ve ayakaltlarınız parmaklarla birlikte buruşur.
Peki bu olgunun altında yatan sebep nedir? Ellerimiz ve ayak tabanlarımız buruştuğunda bize sağladığı fayda nedir?
İlk başlarda, çevremizdeki dünyaya ve bilimin gerçeklerine bu denli hakim değilken insanlar ıslanınca buruşan uzuvlarımızın sebebinin sudaki bir madde ile etkileşimden kaynaklandığını düşünürlerdi. Sonrasında cerrahların yaptığı incelemelerle bunun doğrudan sinirlerimizle bağlantılı olduğu ortaya çıktı; parmaklarınıza giden belli sinirleriniz kesildiğinde buruşma olayının gerçekleşmediği gözlemlenmiştir. Hatta bu keşif sonrasında sinir sisteminin işlevselliğini kontrol etmek için parmak buruşmaları test edilmeye başlanmıştır.
Neyi anlamaya yardımcı olduğunu keşfetmiş olsak da hala neden ıslanan uzuvlarımızın buruştuğunu bilmiyoruz. Öncelikle fark edilen ayrım, parmaklarımızın tatlı suda tuzlu sudan çok daha hızlı ve fazla buruştuğu olmuştur.
Bu özelliğin primatların başkalaşım sürecinde gelişen bir adaptasyon olduğu tezi de ortaya atılmıştır. Bilim insanları, uzun süre yağmurlu havalara maruz kalan primatların kavrayışlarını sağlamlaştırmak için bu şekilde bir özellik geliştirdiğini öne sürmüşlerdir.Bu tezi ıslanarak buruşan parmaklarda oluşan kabartıların arasından suyun akmasıyla parmakların daha iyi bir kavramaya sahip olduğunu gösteren delillere dayandırmaktadırlar. Bu tez Nörobiyolog Mark Changizi’ye aittir ve 2011 tarihlidir.
2013’te yapılan bir başka deneyde buruşuk parmakların ıslak nesneleri tutma konusunda da kolaylık sağladığı gözlemlenmiştir. Aynı deneyde farklı büyüklükteki nesnelerin bir kaptan diğerine aktarmanın da buruşuk parmaklarla daha kolay olduğu ifade edilse de bu sav 2014’te Alman araştırmacılar tarafından yapılan bir başka deneyde aksi ispat edilerek çürütülmüştür. Kavrama testleri ile ilgili Changizi’nin altını çizdiği nokta bu testlerin bilye gibi küçük objelerle değil, primatların yağmur altında ıslak parmaklarla ağaçlara tırmanmaya çalıştıkları gibi daha gerçekçi koşullarda testlerle incelenmesi gerektiği.
Türkçe kaynakların çoğunda bu ıslaklık sonucu buruşmayı Ozmos (suyun az yoğun ortamdan çok yoğun ortama seçici geçirgen bir zardan enerji harcanmadan geçişidir) denilen süreçle açıklayıp konunun kapatıldığını görüyoruz. Neden ve nasıl iki farklı sorudur ancak birçok kaynak “nasıl”ı “neden” olarak bize sunup yanıltıcı sonuçlarla karşımıza çıkabiliyor ancak yabancı kaynaklarda durum böyle değil. Kavramaya yardımcı olduğunu tespit eden en az iki çalışmaya karşılık kavrama ile ilgisi olmadığını ispat eden de en az iki çalışma mevcut.
Nihayetinde kesin olarak bildiğimiz tek şey; el içi, ayak tabanı ve parmaklarımızın suda kalınca neden buruştuğunu kesin olarak bilmediğimizdir.
