Loading

Hayvanlar Aleminin En İlginç Gözleri

Hayvanların Göz Bebekleri

Hayvanların gözlerinin şekli, yapısı, hareket kabiliyetleri ve göz bebeklerine bakıldığında ekolojik sistemdeki yerleri hakkında fikir sahibi olmak mümkündür. Örnek vermek gerekirse, gözleri önde olan hayvanlar genellikle avcı konumunda iken gözleri başlarının yanlarında ve panoramik bir görüşe sahip hayvanlar genellikle av konumundadırlar. Ya da göz bebekleri dik bir yarık şeklinde olan hayvanların gece görüş kabiliyetleri diğerlerine göre genelde daha iyi iken göz bebekleri yuvarlak olan canlılar gündüz daha iyi görürler. Aynı zamanda göz bebekleri yuvarlak olan canlıların perspektif ve renk algıları daha gelişmiştir. 

Gelelim hayvanlar aleminin gerek özellik gerekse şekil bakımından en ilginç gözlerine...

Yusufçukların Gözleri

Hem iyi bir avcı hem de av olan yusufçukların gözleri böcekler arasında en özel olanlarından biridir. Kafaların iki yanında adeta bir pilot gözlüğü gibi kocaman iki yarım küre şeklinde yayılan gözlere sahiptirler. Yusufçukların 1000 kadar minik gözden oluşan komplike göz yapıları vardır. Bu göz yapıları sayesinde hem panoramik bir görüş sağlarlar ve avcılardan kurtulurlar, hem de avlayacağı böceklere odaklanarak daha başarılı avlar çıkarırlar. Yusufçukların gözlerinin en enteresan tarafı avlarına odaklandıklarında sadece ön tarafta bulunan gözlerinin aktif olmasıdır. Normal zamanlarda ise tüm gözler aktiftir ve savunma durumunda panoramik bir görüşe sahip olurlar. 

Bukalemunların Gözleri

Hayvanların aleminin en ucube güzelliklerinden biri olan bukalemunların her özelliği kendine hastır. Kendine özel baş parmağı, kıvrılan ve beşinci bir ayakmış gibi çalışan güçlü kuyruğu, renk değiştirme yetenekleri ve iki ileri bir geri yürüyüşleri ile dikkatleri çekerler. Bukalemunların en ilginç özelliklerinden birisi de gözlerini birbirinden bağımsız olarak hareket ettirebilmeleri ve aynı anda iki farklı yöne bakabilmeleridir. Sadece avlanırken ya da merak ettikleri bir şeye odaklanarak baktıklarında iki gözü aynı yöne doğru çeviren bukalemunlar genellikle gözleri ile çevreyi kolaçan etme amacıyla farklı farklı yönlere bakarlar. 

Kartalların Gözleri

Kartallar yüksekten uçarken avlarına odaklanıp dalış yaparak saldırılarını gerçekleştirirler. Bu yüzden çok uzaktayken dahi avlarına odaklanmaları gerekir. Bu gereksinim kartalların teleskopik gözler geliştirmelerine sebep olmuştur. Kartalların gözlerindeki iki retina bu özelliği sağlar. Bu sayede kartallar 2 km ötedeki bir tavşana odaklanabilirler. Ayrıca yarı saydam ikinci göz kapakları ile gözlerini avlarından hiç ayırmadan avlanabilirler. 

Barreleye Balığının Gözleri

Işığın çok çok az ulaştığı bir ortamda özel gözlere sahip olmanız gerekir. Pasifik'in minimum 1 km derinlerinde yaşayan bu balıkta da tam olarak bu var. Transparan bir kafaya sahip Barreleye Balığı, gözlerinin yapısı sebebiyle hem kafasının üzerini görebilir, hem de ileriyi teleskopik şekilde görebilir. Bu sayede yaşadığı ortama çok az ulaşan ışıktan maksimum faydayı sağlar. 

Mürekkep Balığının Gözleri

Renkleri bir iletişim aracı olarak kullandıklarından denizlerin bukalemunları olarak bilinen mürekkep balıklarının gözleri vücutlarına göre oldukça büyüktür. Ayrıca göz bebeklerinin yapısı ve konumu kalamarın vücut büyüklüğü ve ekosistemdeki yeri ile alakalıdır. Bazı küçük kalamarların ve ahtapotların göz bebekleri panoramik bir görüntü sağlarken birçok kafadanbacaklının gözleri polarize ışığa duyarlıdır. Bu sayede renkleri ve şekilleri mükemmel bir şekilde ayırt ederler. Ancak bu canlının gözleri ile ilgili asıl acayiplik bir türünün kocaman tek bir göze sahip olmasıdır. 

Keçilerin Göz Bebekleri

Keçilerin doğada av konumunda olduğunu tahmin etmek zor değil. Bu yüzden gözlerinin kafalarının yan taraflarında olmasını ve panoramik bir görüşe sahip olmalarını sorgulamaya gerek yok. Ancak keçilerin dikdörtgen gözlerinin bir başka özelliği daha vardır; o da gözlerinin yere sürekli paralel halde kalması. Böylece keçiler otlarken veya yukarı uzanırken de çevresel görüşlerini kaybetmemiş olurlar. 

Mantis Karidesinin Gözleri

Mantis karideslerinin gözleri hem kızıl ötesi hem de mor ötesi görebilir. Gözlerindeki 20 farklı fotoreseptör (İnsanlarda 4 adettir ve bunların 3'ü renkleri algılar) bu algıyı sağlar. Ayrıca mantis karideslerinin gözleri birbirlerinden bağımsız olarak hareket edebilirler ve gözlerinin ayrı ayrı teleskopik görme yeteneği vardır. Mantis karideslerinin gözleri renkleri öyle detaylı algılar ki bilim adamları gözleri ile kanserli hücreleri tespit edebileceklerini dahi düşünmektedirler. 

Tarsierlerin (Cadı Makigiller) Gözleri

Bu gece yaşayan canlıların görünüşleri kadar ilginç olan bir başka şey gözlerinin özellikleridir. Her bir gözü beyninden büyük olan tarsierler'in renk ve derinlik algısı müthiştir. Ayrıca yakına oldukça iyi odaklanabilirler. Gözlerinde, diğer gece yaşayışlı hayvanlarda olduğu gibi yansıtıcı tabaka olmadığında büyük gözlerle bu problemi çözerler. Eğer tarsierlerin göz kafa oranları bizlerde olsaydı bir portakaldan daha büyük gözlerimiz olurdu. 

Gekoların Gözleri

Gekolar geceleri en net görüşe sahip hayvanlardandır. Örnek vermek gerekirse; kediler geceleri insanlara oranla 50 kata kadar daha net görebilirken, gekolar bir insandan 350 kat daha net görebilirler. Gekoların gözlerinin bir enteresan özelliği de göz kapaklarının olmamasıdır. Bu yüzden gekolar gözlerini dilleri ile temizlerler. 

Dörtgöz Balığın Gözleri

Nehirlerin durağan ve çamurlu bölgelerinde yaşayan bu balıklar aslında 4 gözlü değildir. Suyun içinde olduğu kadar dışındaki böcekleri de hedef alan bu balık türünün gözlerinin yarısı havada iyi görürken, diğer yarısı suyun içinde iyi görür. Bu yüzden genellikle gözlerinin yarısı suyun dışında olacak şekilde dolaşırlar. 

Dil Balığının Gözleri

Doğduğunda normal olarak gözleri vücudunun iki yanında bu balık başkalaşım geçirdikten sonra gözlerinin biri diğerine yaklaşır ve balık yan ve yatay yüzmeye başlar. Bu balığın gözlerinin bir özelliği de aynı bukalemunlardaki gibi farklı yönlere odaklanabilmesidir. Ayrıca gözleri göz yuvalarından çıkarak adeta bir periskop gibi yüzeyin üstünü görebilirler. Ayrıca bu balıklarda sağ-gözlü, sol-gözlü olma durumu vardır. Kimi balıkların sol gözleri baskın iken kimilerinin sağ gözleri baskındır. 

Dil balığının metamorfozu aşağıdaki görselde aşama aşama resmedilmiştir. 

Baykuşların Gözleri

Baykuşlar gözlerini göz yuvalarında hareket ettiremezler. Bu yüzden kafalarını 270 dereceye kadar döndürebilirler. Zaten çok sarsıntısız ve sessiz uçtuklarından gözlerinin göz yuvalarının içinde hareketli olmasına ihtiyaçları yoktur. Aynı zamanda mor ötesi ışınları da görebilen baykuşlar, gözlerinin bu özelliği sayesinde daha kaliteli bir gece görüşüne sahiptirler. 

 

Umut Utku TAŞDEMİR
Yönetici / 86 Yazı / 3,7M Okunma

1986 yılında şans eseri il olmuş bir İç Anadolu şehrinde doğdu. Henüz bir yaşındayken ailesinin işi sebebiyle memleketi olarak hissettiği yere, Antalya'ya taşındı. İlk ve orta öğrenimini Antalya'da tamamlamıştır. Üniversite öğrenimini tamamladığı Ankara'da ikamet etmektedir.  En ufak bilgi kırıntısına dahi müthiş bir iştahla saldıracak kadar meraklı yapısı sayesinde ilgi alanı geniş olan yazarımız, özellikle müzik, sinema ve biyoloji konuları ile ilgilidir.  Minnak bir de kızı vardır.


Yorum Yap

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

ya da üye olmadan yorum yap ve onaylanmasını bekle.
ÜST