Yılanlar, ayakları olmayan, etobur sürüngen hayvanlardır. Yılanların ayakları olmamasına rağmen çok hızlı hareket ettiklerine şahit oluruz. Çoğu belgeselde ya da filmde ne kadar hızlı olduklarını görebiliyoruz. Bazı yılan türlerinin ortalama saatte 25km hızlara kadar çıkabiliyor. Hatta bazı zıplama yeteneğine sahip yılanlar, uçan yılan olarak adlandırılmıştır. Ayakları olmayan bu canlılar nasıl bu kadar hızlı hareket edebiliyor?
Öncelikle yılanların anatomik özelliklerine şöyle bir göz gezdirebiliriz. Yılanların gövdesi tamamen omurgadan oluşur.
Bu görselde bir yılanın omurga iskeletini görmektesiniz. Bu iskelet tamamıyla kaslar tarafından sarılıdır. Ve bu kasların her birisi bir birinden ayrı olarak çalışır. Yani yılanlar bu kasların hepsini ayrı ayrı kullanabilmektedir. Kasları bu şekilde kullanabilme yetisi yılanlarda içgüdüsel olarak bulunur. Yani yeni doğan bir yılan bu kasları kullanmayı bilerek doğar. Tıpkı nefes almak gibi.
Yılanların türlerine göre hareket etme şekilleri de farklılık gösterebilir. Bu farklılıklar yılanların yaşadığı koşullara göre evrimleşmiştir. Örneğin çölde yaşayan yılanlar için daha farklı teknik bulunurken ormanda yaşayan yılanlar ise kendileri için daha farklı teknikler gelişmiştir.
Yanal Dalgalanma Yöntemi
Kaslarını çalıştıran yılanlar dalgalanma şekilleri ile hareket etmeyi sağlarlar. Hareketin ilk evresi, yılanın tüm ağırlığını karın bölgesinde bulunan pullara vermesiyle başlar. Bu şekilde karın bölgesinde bulunan pullar toprağa saplanarak karın bölgesinin sabit kalmasını sağlar. Yılan, karın bölgesini saplayarak yerden güç alıp kendini hafifçe öne doğru atar. Bu hareket ile yılan "S" şeklinde ilerler. Bu yöntem ile hareket edebilmeleri için taş, bitki gibi çıkıntılar olması gerekir. Orman bu yöntem için uygundur. Yukarıdaki görselde "A" olarak adlandırılan bölümde yanal dalgalanma hareketinin kullanım şekline bir örnek verilmiştir. Bu yöntem, cam veya buz gibi ortamlarda yılanların hareket etmesine engeldir.
Konsertina Yöntemi
Bu yöntem toprak altında ilerlemek ve tırmanmak için kullanılan yöntemdir. Bu yöntem yılan için çok zor olsa da dar ortamlarda ilerlemek için çok iyi bir yöntemdir. Yılan, arka kısım ile kendisini iterken ön kısım ile de çekmektedir. Yukarıda bulunan görselde "B" şekli bu yöntemin nasıl uygulandığını şekille göstermektedir. Buradaki önemli unsur alt kısmında bulundurduğu pulları yüzeye saplamasıdır. Böylelikle kendini sabitleyerek düz yerlere, ağaçlara tırmanabilir.
Yan Sarma Yöntemi
Bu anlatması en zor yöntemlerden birisi sanırım. Kum, çamur, çöl gibi ortamlarda ilerleyebilmek için kullanılan hareket etme yöntemidir. Kaygan yüzeylerde yılanlar bu şekilde ilerler. Yılan, kafasını yana doğru atar ve ardından kafasından destek alarak vücudunu yana iter. Böylelikle yana doğru ilerlemiş olur. Aşağıdaki görselde canlı olarak bu yöntemi görebilirsiniz.
Doğrusal Yöntem
Bu düz ilerlemek için kullanılan ancak ilerlemesi çok yavaş olan bir yöntemdir. Bu yöntemin diğer bir adı da tırtıl hareketidir. Yılan hareket etmek için tüm vücudunu kullanır. Tıpkı bir tırtıl gibi daralan kasları öne doğru gevşeterek ilerlemeyi sağlar.
