Loading

Hayıt Ağacı (Vitex Agnus-Castus)

Hayıt Ağacı

Hayıt Ağacı (Vitex agnus-castus), mineçiçeğigiller ailesinden, çok yıllık, tıbbi amaçlarla kullanılan bir bitki türü. 1–3 m boyda, çalı görünümünde, soluk pembe, mor ya da mavi çiçeklidir. Ülkemizde özellikle Akdeniz bölgesinde ve Güneydoğu Anadolu'da sıkça yetişir. Trakya ve Kafkaslarda da yayılım göstermektedir. 

Hayıt Ağacının Geleneksel Tıpta Kullanımı

Hayıt ağacının tıbbi kullanımı o kadar eskilere dayanır ki Hipokrat dahi M.Ö. 450 yıllarında hayıt ağacından bahsetmiştir. Bu bitki geleneksel olarak şu amaçlarla kullanılmıştır: 

  • İdrar artırıcı
  • Gaz söktürücü
  • Sakinleştirici
  • Antibiyotik
  • Ağrı kesici
  • Ateş Düşürücü
  • Adet (Regl) düzenleyici

Özellikle içeriğinde bulunan maddelerin progesteron üretimini artırması sebebiyle Adet öncesi dönemdeki ağrılar için ve regl döngüsünün düzeni için kullanılmaktadır. Ayrıca erkeklerde cinsel gücü azalttığı (Anafradizyak) bilinmektedir ve bu yüzden bazı yörelerde Rahip Otu olarak da bilinir. Etkilerinden dolayı hamilelikte kullanılmaması gereken bitki, geleneksel olarak hamileliği önleme amaçlı olarak da kullanılmıştır. 

Her ne kadar geleneksel ve modern olarak regl dönemindeki düzensizliklerin giderilmesi için kullanılsa da bazı hastalarda depresyon, adet kanamalarının artışı, sürekli burun akıntısı gibi beklenmedik yan etkilerle de karşılaşıldığından doktor kontrolünde kullanılması önerilmektedir. [1] 

Ayrıca çocuklarda ve emziren annelerde kullanılması da riskli bulunmuştur. Dopamin bağlantılı ilaç kullananlar ve Parkinson hastalarının da uzak durması gerekmektedir.[2]

 

Hayıt Ağacının Modern Tıpta Kullanımı

Yapraklarında bulunan viteksin ve viteksinin glikozittir. Bu maddeler thyroid peroxidase'ı inhibe eder. Bu sebepten dolayı guatr'a neden olabilir. Hayıt ağacının gövdesinden, yapraklarından ve tohumlarından elde edilen ekstrelerin ise, gram-pozitif bakterilere karşı antibiyotik etki gösterdiği görülmüştür; ancak gram-negatif bakterilere ve mantarlara karşı herhangi bir etki göstermemektedir. Ayrıca meyveleri, Agnucaston adlı ilacın yapımında kullanılır.

Viteksin'in kimyasal formülü. 

Modern tıpta kullanımı klinik deneylerin azlığı dolayısı ile kısıtlı olsa da antibiyotik, adet düzenleyici, hormon düzenleyici ve anafradizyak olarak kullanım alanı vardır. 

 

 

[1] https://www.henriettes-herb.com/blog/vitex-not-pms.html

[2]http://www.wikizeroo.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvVml0ZXhfYWdudXMtY2FzdHVz

Umut Utku TAŞDEMİR
Yönetici / 86 Yazı / 3,7M Okunma

1986 yılında şans eseri il olmuş bir İç Anadolu şehrinde doğdu. Henüz bir yaşındayken ailesinin işi sebebiyle memleketi olarak hissettiği yere, Antalya'ya taşındı. İlk ve orta öğrenimini Antalya'da tamamlamıştır. Üniversite öğrenimini tamamladığı Ankara'da ikamet etmektedir.  En ufak bilgi kırıntısına dahi müthiş bir iştahla saldıracak kadar meraklı yapısı sayesinde ilgi alanı geniş olan yazarımız, özellikle müzik, sinema ve biyoloji konuları ile ilgilidir.  Minnak bir de kızı vardır.


Yorum Yap

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

ya da üye olmadan yorum yap ve onaylanmasını bekle.
ÜST