Bu kısa makalede isminden de anlaşılacağı üzere, Türk Şamanizmi ve Türk mitolojisi konusunda yayımlanmış son çalışmalardan “Türk Şamanizmi’nde Yer-Su Kültleri (Iduk Yir-Sub)” başlıklı kitap ele alınmıştır.
Türk Şamanizmi ritüelleriyle, mitolojisiyle ve genel anlama bütün karakteriyle doğa ile iç içe bir inanç sistemidir. Esasında bu inanç bunun da ötesinde doğanın bir parçasıdır. Türklerin kadim inanışları, inancın ve insanların doğa ile olan ilişkisi ele alınmadan kavranamaz. Kadim Türkler yaşam sürdükleri ekonomik uğraşların, iklimin ve coğrafyanın çerçevesini çizdiği, animizm temelli köklü ve tarihsel derinliği insanlığın köklerine varan bir inanç sistemi inşa etmişlerdir. Bütün bunlar bir takım kültleri temelde bünyesinde barındırmıştır. Doğal olarak Türk Şamanizmi’ni ve kadim Yer-Su kültlerini meyana getiren çoklu sebeplerden birisi, köklü tarihsel derinliğe sahip animizm unsurudur. Tabi yine doğal olarak insan-doğa ilişkisidir. Bütün bu çerçeve Türk Şamanizmi içerisinde Yer-Su kültleri başlığı altında ele alınmaktadır.
Eski Türklerin kutsal Yer-Su kültleri, inancın ana omurgasını oluşturan kültleri bünyesinde toplar. Geniş coğrafyalara yayılan Türk topluluklarında, farklı inanış ve uygulamalar görülmekle birlikte, güçlü bir Yer-Su inanışı vardır. Yer-Su’nun yalnız bir tanrı/tanrıça olduğunu ileri süren veya bir iye-ruh olduğunu ifade eden görüşler de söz konusudur. Bunların yanında biraz daha genel bir görüş olarak, Türklerin tabiat kültlerini ifade eden ve bünyesinde kutsal doğanın kültlerini-iyelerini barındıran bir tanımlamaya da muhatap olur. “Türk Şamanizmi’nde Yer-Su Kültleri (ıduk Yir-Sub)” kitabı diğer görüşlere kısaca değinse de temelde son fikir etrafında kaleme alınmış bir araştırma kitabıdır.
Bu kitapta ana hatlarıyla Türk Şamanizmi’ni, bu inancın ana ayaklarından Yer-Su’yu ve temel Yer-Su kültlerini ele alarak; Türk mitolojisi ve Türk Şamanizmi çalışmalarına merak duyanlara bir el kitabı sunmak amaçlanmıştır. Yine okura yeni merak kapıları açmak da en büyük hedef olacaktır. Son bölümde bulunan kaynakçası ve dipnotlarıyla, okura içeriğin teyidi imkanını verdiği gibi farklı kaynakların listesini de sunmuştur. Kitap okuru kadim inancın ve kültürün doğa ile olan ilişkisini anlamaya… doğa ile çatışan modern dünyamızın yeni “öğretilmiş” ama “böyle gelmiş böyle geçer” kalıplarının sahtekarlığını anlamaya ve doğanın bir parçası olarak yaşama kültürünü tekrar hatırlamaya davet etmektedir.
Yazar: Onur Köse
Yayınevi: KDY
Konu: Tarih, Araştırma-İnceleme, İnanç, Mitoloji
Kitap Linki: https://www.kitapyurdu.com/kitap/turk-samanizminde-yersu-kultleri-/637867.html&filter_name=onur+k%C3%B6se
