Balkanlar ya da Balkan Yarımadası, Avrupa kıtasının güney bölümünde yer almaktadır. Bazı kaynaklarda bölge Güneydoğu Avrupa olarak geçmiştir. Balkan Yarımadası’nın fiziki yapısından dolayı Asya ve Avrupa arasında bir köprü görevi almıştır çünkü bölgenin üç yanı denizlerle çevrilidir. Balkan Yarımadası, kuzeyden Avusturya ve Macaristan, kuzeybatıdan İtalya, kuzeydoğudan Ukrayna, güneyden ise Türkiye ve Yunanistan ile çevrilidir diyebiliriz. Balkan Yarımadasının kapsadığı ülkeler; Bulgaristan, Arnavutluk, Sırbistan, Bosna Hersek, Yunanistan, Hırvatistan, Kosova, Romanya, Kuzey Makedonya, Slovenya ve Türkiye’nin Trakya Bölgesini kapsamaktadır. Balkanlar, tarih boyunca birçok olaya ve güç müdahalesine tanıklık etmiştir ve büyük güçlerin sahip olmak istedikleri bir bölge olmuştur. Bundan dolayı bölge birçok din, mezhep ve etnik yapıyı barındırmıştır. Bu da bize Balkan Yarımadasının jeopolitik olarak ayrı bir öneme sahip olduğunu gösterir.
Balkan Yarımadasının bu önemli jeopolitik ve stratejik yapısından dolayı tarih boyunca sık sık işgale uğramıştır. Bazı kaynaklara göre, Avrupa’nın hiçbir bölgesi Balkan Yarımadası kadar işgale ve saldırıya uğramamıştır. Balkan Yarımadası, başta Osmanlı İmparatorluğu, Romalılar ve Bizanslılar olmak üzere birçok ulus tarafından yönetildi. Roma İmparatorluğu, MÖ 168 yılında imzalanan Roma Barışı ile Balkanlardaki egemenliğini başlatmıştır. Bu antlaşma ile Roma İmparatorluğu bu bölgede uzun yıllar hüküm sürmüştür. Roma Barışı ile Roma İmparatorluğu Balkan Yarımadasındaki birçok kent ve bölgeyi ele geçirerek, Balkanlardaki kontrolünü arttırarak ele aldı. Ayrıca Roma İmparatorluğu, Roma Barışı ile Balkan Yarımadasının hukuk işleyişini ele aldı. Roma İmparatorluğu, bu dönemde başta din ve dil olmak üzere kültür, eğitim, sanat, tarım gibi konularda etkili olmuştur. Fakat iç karışıklar, ekonomik krizler, askeri başarısızlıklar Roma İmparatorluğunun bu bölgede hakimiyetini azaltmasına sebep olmuştur. Bir süre sonra Roma hakimiyeti sona ermiş ve yerini başka güçlü devletlere bırakmıştır. Balkanlarda uzun süre hakimiyet kurmuş olan bir diğer devlet ise Osmanlı İmparatorluğudur. Osmanlı İmparatorluğu, 1389 yılında I. Kosova savaşı ile Sırbistan’ı aldıktan sonra Balkan Yarımadasındaki hakimiyetini arttırmıştır. Osmanlı imparatorluğunun uyguladığı iskân politikası ile Balkan yarımadasında Türk kültürü hâkim olmuştur. İskân politikası ile Balkanlardaki Müslüman nüfus giderek artmış ve yaygın olan Hristiyanlığın önüne geçmiştir. Osmanlı Devleti'nin 19. Yüzyılda millet sistemini yürürlüğe koydu. Bu sistem ile Balkan Yarımadası kendi geleneklerini, yasalarını ve dini inançlarını yaşamaya başlamıştır. Kısacası Balkan Yarımadasına kısmi özerklik verilmişti. Bu gelişmeler ile 1821 yılında Osmanlı Devleti’ne karşı ilk ayaklanma Yunanistan’da çıktı. Rönesans döneminde matbaanın gelişmesi ile Yunan edebiyatı ve felsefesi Avrupa’yı etkilemiştir. Avrupa’ya göre Yunanistan, demokrasinin ve uygarlığın merkeziydi. Bu yüzden Yunanistan’daki ayaklanma Avrupa devletleri tarafından destek aldı. Ayrıca 16. Ve 17. Yüzyılları arasında reform hareketleri ile Yunanistan, otoriteye karşı çıkmış ve siyasi iktidarsızlık baş göstermiştir. 19. Yüzyılın başlarında ortaya çıkan Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları ile ortaya çıkan milliyetçilik ve ulusçuluk akımları Balkan yarımadasını da etkilemiştir. Bu akımlar ile Balkan Yarımadasında çeşitli isyanlar ortaya çıkmış ve bu isyanlar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Rus Çarlığı tarafından destek almıştır. Bu olaylar sonucunda Osmanlı İmparatorluğu, Balkan Yarımadasına belirli ayrıcalıklar tanımış fakat daha sonra bölge bağımsızlığını ilan etmiştir. Bölgedeki ilk ulus-devlet 19. Yüzyılda Yunanistan olmuştur. Balkan Yarımadasında Yunanistan’ın ulus devlet olması bir dönüm noktası oldu ve Bulgaristan, Romanya ve Sırbistan'ın ulus-devlet olarak ortaya çıkmasına zemin hazırladı. 1990 yıllarında Yugoslavya dağıldıktan sonra savaşlar ve çatışmalar ortaya çıkmış ve bunun sonucunda birkaç ulus devlet kurulmuştur.
Sonuç olarak tarihi ve kültürel açıdan zengin olan Balkan Yarımadası, tarihi boyunca çok çalkantılı ve çatışmalı bir bölge olmuştur. Balkan Yarımadasında siyasi, ekonomik ve sosyal sorunlar reform hareketlerine yol açmıştır. Günümüzde hala Balkan Yarımadası, bazı sorunlarla ve çatışmalarla karşı karşıya kalabiliyor. Fakat bölgedeki ülkeler hızla ilerleme kaydediyor. Avrupa Birliği ve diğer uluslararası kuruluşlar bu bölgenin potansiyelin farkında. Gelecekte daha iyi olabilmek için Balkan Yarımadası çok sıkı bir şekilde çalışmaktadır.
