Posta güvercinlerinin yollarını nasıl bulduklarını hiç merak ettiniz mi?
Öncelikle rotalarını nasıl çizdiklerinden bahsetmek gerekir. Daha doğrusu salıverilen bir güvercin neyi düşünerek doğru lokasyona mesajı götürebiliyor? İnsanlar güvercinlerin nereye gideceklerinden nasıl emin olabiliyor?
Eşli bir güvercin eşinin bulunduğu yerden alınarak, alındığı yer ile haberleşmek isteyecek yeni bir bölgeye götürülüyor ve burada bakılıyor; ancak kendisinin yeni bir eş bulmasını engellemek için diğer güvercinler ile bir araya getirilmiyor. Bu sebeple aradan yıllar dahi geçse güvercin ilk olarak eşinin yanına dönmeye çalışıyor ve böylece haberi taşımış oluyor.
Çok romantik değil mi?
Ama güvercinlerin yollarını nasıl bulduğunu açıklamıyor.
---
Bilinen en eski posta güvercini kullanımı MÖ 1200 yıllarına, Antik Mısır'a kadar ulaşıyor. O zamanlardan beri gerek askeri, gerekse diplomatik haberleşmede önemli bir rol üstlenen güvercin, dünya iletişim tarihinde de önemli bir yere sahip. Öyle ki, ulaştırdıkları haberlerle, atlardan sonra dünya tarihini en çok etkileyen hayvanların başında geliyor. Hatta konu sadece haber ulaştırmak olsaydı güvercinlerin eline hiçbir hayvan su dökemezdi; çünkü bir güvercin günde 500 mil (800 km) kadar uçabiliyor.
Çok uzak değil, postacı güvercinler daha 50-60 yıla kadar önemini yitirmemişti. 2. Dünya Savaşı'nda dahi, haber ulaştırmayı başaran güvercinlere madalya veriliyordu ya da postacı güvercin vurup getirenlere ödül veriliyordu.
---
Posta güvercini kullanan insanlar ilk başlarda güvercinlerin yeryüzü şekillerini akıllarında tutarak yollarını bulduğunu düşündüler, sonra gece de uçtuklarını fark ettiklerinde ay, güneş ve yıldızların konumuna göre yön tayin ettiklerini düşündüler; ancak gerçek yöntemleri bundan yalnızca 60 yıl kadar önce ortaya çıkarılabildi. Posta güvercinleri yollarını Dünya'nın Manyetik Alanını ve hava moleküllerinin durumunu dikkate alarak buluyorlardı.
Dünya'nın manyetik alanı yerkürenin çekirdeğindeki eriyik halde bulunan demirden kaynağını alıyor. Bir kutuptan diğerine ulaşan bu manyetik çizgiler bir mıknatısın etrafına demir tozu serpildiğinde oluşan çizgilere benziyor. Bu manyetik alan çizgileri, Jeomanyetik Ekvatorda yatay iken manyetik kutuplara yaklaştıkça daha dik hale geliyorlar ve aynı zamanda kutuplara yaklaştıkça manyetik alanın şiddeti artıyor. İşte bu alanı gagalarındaki belli bölgelerde bulunan yoğun demir içeriği ile algılayabilen güvercinler, doğduklarından itirbaren beyinlerine bu alanla beraber hava moleküllerinin durumunu zihinlerine kaydederek adeta Dünya'nın manyetik koku haritasını çıkarıyorlar. Böylece gittikleri yere gözleri kapalı dahi götürülseler, evlerine geri dönebiliyorlar.
Tabii bu yöntem uzun mesafeler için geçerli, kısa mesafelerde (5-10 km yarı çapında) yine yeryüzü şekillerini hatırlayarak yuvalarının kesin konumlarını buluyorlar. Çünkü bu kadar kısa mesafelerde dünyanın manyetik alanı, fark edilecek değişiklikler sağlamıyor. Hatta yapılan son çalışmalarda güvercinlerin de bizler gibi ana caddeleri ve sonra sokakları bularak yol tayin ettiği görülüyor.
Güvercinlerin yakın mesafe rotalarına bakarak da bunu doğrulayabiliyoruz. Bilindik yolları takip ederek ve yaklaştıkları bölgede daireler çizerek kesin noktaları buluyorlar. Aşağıda aynı evden ayrılmış birden fazla güvercinin evin 1km mesafe yakınında çizdikleri rotayı görebilirsiniz.
Bugün artık hobi olarak yetiştirilen posta güvercinleri misyonunu tamamlamış görünse de, hala en hızlı veri iletim aracının güvercinler olduğunu iddia edenler de mevcut. İsrail'de internet hızını protesto eden bir grup bunu kanıtlarcasına 16 gb'lık bir hafıza kartını 100 km'lik mesafeye internet hattı üzerinden daha hızlı bir şekilde ulaştırmayı başarmış. Bu protestodan ilham alan yerel bir tur firması da hala aynı mantıkla internet bağlantısının zayıf olduğu bir bölgede bulunan mağaradan, çekilen turist fotoğraflarını hafıza kartlarını güvercinlere bağlayarak merkeze iletiyor. Böylece turistler merkeze dönmeden fotoğrafları çıkarılmış oluyor.
Bundan sonra umarım, birilerine kuş beyinli derken güvercinlere haksızlık ettiğinizin farkına varırsınız. Ayrıca size yol soran güvercinlere itibar etmeyiniz. Yolu soruyorsa o bir güvercin olamaz.
