Küvette keyif yaparken, küvetin içine saç kurutma makinesinin düştüğünü hayal edin. Muhtemelen ölümle sonuçlanacak bir durum yaşanır. Berbat bir ölüm olurdu... Yıldırım dünyanın her yerine düşebilir. Deniz ve okyanuslara da... Peki yıldırımın düştüğü suda yaşayan balıklar? Onlar da saç kurutma makinesinin küvete düşmesi gibi kavrularak ölüyorlar mı?
Öncelikle şunu bilmekte fayda var: 2014 yılında NASA'nın Hava Durumu uyduları aracılığı ile yapmış olduğu bir araştırmaya son beş yıl verilerine göre; toprak üzerine düşen yıldırımlar okyanuslara düşen yıldırımlardan 10 kat daha fazla.
Yine de okyanus ve denizlere yıldırım düştüğü görülüyor. Tuzlu su tıpkı bir metal kadar iletkendir. Böylesine iletken maddeler akımları yüzeylerinde yayarak etrafına iletir ve bu elektrik akımı aşağı doğru gitmez. Yani yüzeyde yayılır. Böylelikle akım derinlere ulaşmamış olur. Suyun yüzeyinde dağılan yüksek elektrik akımı balıklara ulaşamadığı için herhangi bir deniz canlısı bu çarpılmadan etkilenmez.
Tabi balıklara yüzeye çok yakın yüzmüyorsa? Eğer yüzeye çok yakın yüzen balıklar varsa yıldırımın ardından suyun yüzeyinde ters bir şekilde yattığını görebilirsiniz. Hafif bir balık ızgara kokusuyla 😅 Ancak genel olarak balıkların bu kadar yüzeyde yüzmediğini de biliyoruz. Balıklar daha derinlerde yaşarlar.
İnsanlar için de durum farklı değil. Fırtınalı havalarda, yıldırım riski varsa sudan çıkmanız tavsiye edilir. Balıklar kadar derinlerde yüzmüyorsanız tabi 🙂
Ancak tatlı sularda durum başkadır. Tuzlu su kadar iletken olmayan tatlı sularda bu akım yüzey boyunca dağılmadığı için daha derinlere doğru iner ve daha fazla canlının zarar görmesine neden olur.
Tuzlu suyun daha iletken olmasının nedeni NaCl2'dir Sodyum(Na) ve Klorür(Cl) iyonlarının elektrik yüklerini taşımasıdır. Elektrik akımı tuzlu su ile buluştuğunda bu iyonlar ile doğrudan akımın yönü değişecektir ve iyonların bulunduğu her noktaya elektrik akımı ulaşacaktır.
Tuzlu su ve tatlı sudaki elektrik akımının iletimi ile ilgili küçük bir deneyi de isterseniz aşağıdan izleyebilirsiniz.
Yalçın Anıl 16 Ağustos 2022 - 10:30:23
Teşekkürler Sayın Akkaya, yazınızdan edindiğim bilgiler eski merakımı yeniden canlandırdı. Yıldırım "düşer mi?" yoksa "çıkar mı?". Yerden yükseldiğini savunanlar da var. Benim ormanda gördüğüm yıldırım yanıkları; ağacın dibinde daha çok zarar yaparken, aynı ağacın tepesine doğru daha az zararlı oluyordu. Sanki ilk ateşleme aşağıdan yukarı doğru oluyor izlenimi kalıyordu bende. Bu konuda bir kaynağa rastladınız mı? İlginize şimdiden teşekkür eder, tuzlu su videosu ve Dostoyevski yazısı için de teşekkürümü yinelerim. Tüm çalışanlarınıza selâmlar...