Loading

Afanasyevo Kültürü

Afanasyevo Kültürü MÖ 3000-1700

pazırık halısı

Türk tarihinin erken safhalarından beri Avrasya coğrafyasında, bir hareketlilik söz konusu olmuştur. Proto-Türkler olarak adlandırabileceğimiz ilk kültür sahaları Sibirya coğrafyasında ortaya çıkmıştır. Afanasyevo kültürü, Andronovo kültürü, Karasuk kültürü, Tagar ve Taştık kültürleri arkeolojik çalışmalarla ortaya çıkarılmış ilk Türk kültür sahalarıdır.

Afanasyevo kültürü, yaklaşık olarak MÖ 3.000 yılında ortaya çıkmış bir kültürdür. Bu kültür etkisini MÖ 3000 ila 1700 tarihleri arasında sürdürmüştür. Yenisey ırmağı kenarında Abakan bozkırlarında ortaya çıkmıştır. Afanasyevo adını arkeolojik buluntuların rastlandığı yerden almıştır. Bozkır yaşamının özelliklerini yansıtması bakımından değerli bir sahadır. Afanasyevo külürü Altay Dağları ile Volga Nehri arasında etkili olmuştur. Bu kültür sahasında Sibirya’daki neolitik çağdan, kalkolitik çağa ve bronz çağa geçiş evrelerinin izlerine de rastlanılmıştır.

Afanasyevo kültürü insanları madeni aletleri kullanmaya başlamış, bakır ve diğer metalleri işleyebilmiştir. Çeşitli süs eşyaları, silahlar, işlemeli çanak çömlekler en sık rastlanılan buluntular olmuştur. Kurt ve kartal gibi hayvan motiflerinin işlendiği eşyalara ve çeşitli materyallere rastlanılmıştır. Ayrıca hayvancılık ve tarımsal faaliyetlerin, bu kültürün yaşamını idame ettirmede önemli bir uğraş olduğu anlaşılmıştır. Çeşitli kurganlarda değişik materyallerin bulunmasının yanı sıra, at ve koyun kemiklerine de rastlanılmıştır. Konargöçer Türk yaşamında olduğu gibi, Proto-Türk yaşamında da koyun ve atın önemli bir rolü olduğu anlaşılmaktadır.

Afanasyevo kültür sahasında ortalama 4-5 metrekarelik, 1,5 metre derinlikli 80 civarında kurgan bulunmuştur. Kurganların etrafında at ve koyun kemikleri dışında geyik, balık ve yaban öküzü gibi canlıların kalıntılarına rastlanılması, avcılığın da önemli bir uğraş olduğunu bizlere gösteriyor. Afanasyevo kültürü, insanların bazı hayvanları evcilleştirme ve kullanma aşamalarının da ilk safhalarının görüldüğü bir yer olmuştur. Örneğin bu dönemde sığır yetiştirilmesi söz konusuyken, bu hayvanların sadece etinden ve derisinden yararlanılıyordu. Sığırların sütünü ve yük taşımak için gücünü kullanmak daha sonraki safhalarda olmuştur.

Öte yandan bu kültürün insanlarının, başka kültürlerle de ilişki kurduğu ve karşılıklı etkileşimlere girdiği anlaşılmıştır. Afanasyevo kültürü toplumlarının bazıları birkaç aileden oluşurken, bazıları ise ortalama on aileden meydana gelen küçük gruplardan oluşmuştur. Afanayevo kültürünü sırasıyla Okunyev, Andronovo, Karasuk, Tagar ve Taştık kültürleri izler, bu kültürler İç Asya coğrafyasının konargöçer kültürünün kaynaklarını oluştururlar.

(Pazırık Kurganı Halısı)

Kaynaklar

Yaşar Çoruhlu: Erken Devir Türk Sanatı

Alpaslan Ceylan: “Taştaki Türkleri Okumak”

Mustafa Gökçe: “Konargöçer Türk Kültürünün Kökenleri”

Onur Köse
Redaktör / 56 Yazı / 417,8K Okunma

| 🌿🐢 Yol, Tarih ve Doğa


Yorum Yap

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

ya da üye olmadan yorum yap ve onaylanmasını bekle.
ÜST