Loading

Zehrinden Yararlandığımız 5 Hayvan

Bir düşünün, sizi en çok korkutan canlı-canlılar hangileri?

Zehirli Hayvanlar Müze Sergisi

KONİ SALYANGOZU

Avcı salyangoz olarak da bilinen, desenli kabuklara sahip okyanus hayvanları olan koni salyangozları diğer salyangozlar gibi yavaş hareket eden canlılardır. Normal salyangozlardan daha büyük olan koni salyangozu, insanlar için ölümcül olabilir. Suda hareket eden avlarını felç etmek için zıpkınlar kullanırlar. Ana maddesi kitin olan bu zıpkınlar dil görevi yapar. 1,5 mm uzunluğundaki zıpkınlarını emme borusundan fırlatır ve hedefini vurur.Zıpkından yayılan zehir avını şoka sokar. Zehir kanser ve AIDS hastalarında ağrı kesici olarak kullanılabilir.

Koni salyangoz zehri, pek çok kimyasalın karışımını içerir, sinir uyarılarının iletimini engelleyen kimyasal maddeler olan nörotoksinler içerir. Bu nörotoksinlerin en az biri (kono peptidler) insanlarda oluşan şiddetli ağrıyı hafifletir ve ağrı kesici olarak kullanılmaktadır. Belirli kimyasalların epileptik nöbetleri önleyebilir, kalp-damar rahatsızlıkları, şizofreni, depresyon, Parkinson, Alzheimer, diyabet gibi rahatsızlıklar için tedaviler geliştirilebildiği saptanmıştır.

Başka bir araştırmada da salyangoz zehrinin sodyum kanallarını tıkadığı ve bu durumun skleroz doku sertleşmesi hastalarında kullanılabileceği belirtilmiş.

Ağrı Kesici ve Ziconotide

Morfinden çok daha farklı ve etkin bir ağrı kesici olan bu kimyasal madde Amerika (İlaç ve Gıda Dairesi) tarafından onaylanmış ve analjezik olarak kullanılıyor.

Morfine cevap vermeyen kanser ve nöropatik ağrılar yaşayan hastalar için reçete ediliyor ve bağımlılığı bulunmuyor.

ZEHİRLİ ŞİLİ ÖRÜMCEĞİ

Zehrindeki protein, kalp krizi ölümleri üzerinde etkilidir. İnsan hücre duvarlarında hücre gerildiğinde açılan küçük kanallar bulunuyor. Bu kanallar kalp kasının kasılmasını sağlıyor. Kanallar fazla açıldığında hücreye geçen pozitif iyonlar, kalpteki fazla elektriği azaltıyor. Şili örümceğindeki bu bu kanalların birleşmesini sağlıyor. Bu durum da kalp krizi riskini azaltıyor.

SARI AKREP ZEHRİ

Bu zehir de kanser tedavisinde kullanılıyor. Bu tür, İsrail bölgesinde çokça bulunuyor. Bu akrebin zehrinde bulunan protein çözümü, bulunamamış beyin kanserinde işe yarıyor. Araştırmacılar proteinin sentetik türünü oluşturdu ve radyoaktif iyot çözeltisiyle etkileşimini sağladılar. Oluşan bu bileşik beyindeki hücrelerden geçerken glioma adlı beyin tümörünü yok ediyor.

YILANLAR 

Yılanlar, hiç şüphesiz en çok korkulan hayvanlardan biridir. Fakat hayatımız açısından da ciddi oranda önemliler. Peki çok korkulan bu türün hiç bilmediğimiz yönleri nelerdir? Dünyada yaklaşık 3 bin 400 yılan türü bulunmakta ve bunların 600'ü zehirlidir. Bunlar arasında 200 tanesi ciddi tehlike oluşturmakta. Yılanların 112 milyon yıl önce dört ayaklı sürüngen atalarından evrimleştiğine inanılıyor.

Antarktika dışında her bölgede en az bir yılan türü bulunuyor ve boyutları en az 10 cm (iplik yılanı) ve en fazla 7 metreyi (piton) bulabiliyor. 

Londra Doğa Tarihi Müzesi'nde, 2017'de bir sergi açılmış ve serginin konusu tamamıyla zehirli hayvanlar olmuştu. Yılanların yanı sıra akrepler, karıncalar, solucanlar, komodo ejderhası(...) da görülmüştü.

KOZMETİK VE İLAÇ SEKTÖRÜNDE ZEHİRLER DE VAR

Doğa Tarihi Müzesi'nin (Natural History Museum) metazoan filogenetiği ve zehir evrimi uzmanı Dr. Ronald Jenner 'Kozmetik sektöründe de zehirler kullanılıyor. Örneğin kasları gevşeten yılan peptitinin sentetik versiyonu yüz maskelerinde de var. Bunu bilmeyebilirsiniz ancak diyabet ilaçları da büyük toksinin sentetik versiyonudur.' dedi.

Tüm ürperticiliğine rağmen ilaç sektörünü ilgilendiren bu inanılmaz potansiyeli görmek mümkün. Bunun en iyi örneğini Brezilya çukur engereği veriyor. Bu hayvanın zehri, soktuğu andan itibaren avının tansiyonunu anında düşürerek bayıltıyor. Ve bu zehir, bilim insanlarının ilk anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörlerini bulmalarını ve insanlarda yüksek tansiyon hastalığının tedavi edilmesini sağlamıştı.

Brezilya çukur engereği

(NATURAL HISTORY MUSEUM, LONDON)

(NATURAL HISTORY MUSEUM, LONDON)

JENNER'İN KOLEKSİYONUNUN EN TEHLİKELİ HAYVANI HANGİSİ?

Zehirleri kıyaslamak elbette ki kolay değildir fakat Jenner için Avustralya ve Yeni Gine'de yaşayan Taipan yılanı oldukça özel ve önemli.

'Eğer bir taypanda tek ısırıklık zehrin gücü ölçülse bu 3.3 milyon farenin yarısını öldürebilir. Bu inanılmaz.' diye konuştu.

Dünyanın en zehirli hayvanı olarak bilinen Taypan (Taipan) yılanı, Elapidae ailesinden büyük, hızlı ve oldukça zehirli bir Avustralya yılanıdır.

Dünyada karada yaşayan en güçlü zehre sahip olan hayvandır. Cins adı Oxyuranus Yunancadaki oxys (sivri) ve oura (kuyruk) sözcüklerinin birleşiminden meydana gelmiştir.

Taipan yılanı

Dr. Jenner, 'İnsanları bile zehirli yapabilirsiniz. Selektif bir yetiştirme gerekir ama 2 milyon yıl sonra olabilir. Tükürüğümüz iyi bir başlangıç olabilir.' diye konuştu.

Yılan zehrinin ilaç tedavisinde kullanıldığından bahsetmiştik. Yine örnek olarak çıngıraklı yılanların zehrinden damar daraltıcı ve kanama önleyici ilaçlar yapılmaktadır. İlaveten epilepsi (sara hastalığı) ve mafsal (eklem) iltihabı gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılır.

Başlangıçta bilim adamları tarafından da hor görülmüş olan bu hayvan türü kadar yok edilmeye çalışılan başka bir tür yoktur. Fakat farelerle beslendiği için ziraate dolaylı yoldan faydalı olup, farelerin insana bulaştırdığı hastalıkların (verem, tifo...) azaltıcı olması açısından da yararlıdırlar. 

Çıngıraklı Yılan

(Çıngıraklı Yılan)

 

İsveçli botanikçi, zoolog ve doktor Carolus Linnaeus'un 1735'te (1758 olduğu da söylenir) yayımlanan, Linnaeus Taksonomisini öne süre Systema Naturae adlı eserinde yılanlar hakkında teşhis verirken pis kokulu (odero tetro), soğuk vücutlu (corpore frigido), sahtekar gözlü, pis yerlerde yaşayanlar gibi yakıştırmalar yaptıktan sonra 'şükür ki Tanrı onlardan fazla yaratmamıştır' diye yazmıştır. 

Dini kitaplarda da  Havva'ya yasak meyveyi yılanın yedirdiği ve cennetten kovulduğu yazmakta imiş.

 

EŞEK ARISI

Brezilya'ya özgü bir eşek arısında bulunan zehrin, kanserle mücadelede bir silah olarak kullanılabileceği belirtildi. Sao Paulo Üniversitesi'nde uzmanlar, klinik deneylerde arının iğnesindeki bir toksinin normal hücrelere zarar vermeden kanserli hücreleri öldürdüğü gözlemledi. MP1 toksininin kanserli hücrelerin yüzeyinde anormal bir şekilde yayılan yağ molekülleriyle etkileşime girerek, hücreler içi hayati önem taşıyan moleküllerin dışarı sızmasını sağladığı saptandı.

Dr. Jenner ayrıca, 'Öldürücü eşek arılarının mahsule zarar veren böcekleri yok etmesi sonucu keten giysiler giyebiliyoruz. Zehir olmasaydı batmıştık' şeklindeki ifadeleri de zehrin hayatımızdaki çoğu üründe kullanıldığını vurguluyor.

BAL ARISI ZEHRİ

Bal arısının zehri, romatizmalı ağrı ve inflamasyona (çeşitli mikrobik ajanlar ve toksinlere karşı vücudun gösterdiği;hararet artması, kızarıklık ve karakterize iltihabi reaksiyon) karşı faydalıdır ve bu rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmıştır.

Arı zehrinin kullanımının ilk örneklerini artrit (eklem iltihabı) tedavisinde eski Mısırlılar vermiştir. Özellikle romatizmal ağrılarda görülen bu iyileşme, arı zehrinin MS (multiple skleroz) ve tendinit (kemiği kaslara bağlayan tendonun iltihaplanması ve tahriş olması) gibi rahatsızlıkların tedavisinde bir umut olarak görülüyor.

Eda
Redaktör / 19 Yazı / 257,7K Okunma

Gaziantep Üniversitesi

Marmara Üniversitesi


Yorum Yap

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

ya da üye olmadan yorum yap ve onaylanmasını bekle.
ÜST