Loading

Yanıkların Dereceleri Nasıl Belirlenir?

Yanık Dereceleri

Deri vücudu kaplayan en üst katman olup, altında barındırdığı kas ve organları koruyan doku tabakalarından oluşan bir örtü sistemi organıdır. Deri bir kaç fonksiyonu bir arada bulundurur; enfeksiyona karşı ilk engeli oluşturur, vücudu dış etkilerden korur, vücut ısısının korunmasını sağlar ve sıcak, soğuk, ağrı, dokunma duyularını taşır. Vücut atıklarının uzaklaştırılması için de bir yol oluşturur. Bu kadar önemi yüksek bir organ olan derinin hasar görmesi de önemlidir. Derinin tabakaları genel hatları ile şu şekildedir: 

Yanık ise, derinin bölgesel olarak ateş, buhar, sıcak cisimler vs ile karşılaşması sonucu dokuda oluşan zarardır. Zararın derecesini bildiren sınıflandırmada da yanığın derinliği, vücudun ne kadarının etkilendiği ve yanık bölgenin yeri göz önünde bulundurulur. Buna göre: 

 

1- Birinci Derece Yanıklar 

Yalnızca derinin yüzeyinin zarar gördüğü, genellikle sadece epidermis'in etkilendiği, ciltte kızarıklık ve hafif ağrıyla karakterize olan tiptir. Güneş yanığı bu tipe iyi bir örnektir. Kısa sürede (genellikle 48-72 saat arasında) kendiliğinden iyileşebilir. 

2- İkinci Derece Yanıklar 

Daha çok, sıcak suyla, alevle veya sıcak cisimle uzun süreli temasla oluşan yanıklardır. Genellikle Epidermis'in yanı sıra Dermis tabakası da yanıktan etkilenmiştir. Ciltte kızarıklığa ek olarak bül adı verilen su kesecikleri görülür. Çok ağrılı, iltihaplanmaya açık yanıklardır. İz kalma ihtimali yüksektir. Çoğunlukla kendiliğinden iyileşebilir nitelikte yanıklardır.

3- Üçüncü Derece Yanıklar 

Tüm deri tabakalarının etkilendiği yanık türüdür. Sinir uçları da harap olduğundan ağrı az hissedilir. Deride ciddi bir renk değişikliği vardır. Cilt kuruve buruşuktur. İyileşmesi mümkünse bile çok uzun sürer ve kesinlikle iz kalır.

 

Yanıklarda Yapılması Gereken İlkyardım

Yanık termal sebeplerden ötürü olmuşsa: 

  • Yanık bölgeye en az 15-20 dakika kadar ılık (oda sıcaklığının biraz üstü) su tutulur. (bölge çok büyükse önerilmez.)
  • Ödem oluşma ihtimali göz önünde bulundurularak varsa yanan bölgedeki yüzük, saat ve bileklik gibi takılar çıkartılır.
  • Deri kaldırılmadan ve deriye zarar vermeden yanan yerdeki giysiler çıkartılır veya kesilir.
  • Özellikle 2. derece ve üstü yanıklarda ilaç ya da yanık merhemi, doktora danışılmadan sürülmemelidir.
  • Su toplamış yerler kesinlikle patlatılmamalıdır.
  • Yanığın üzeri temiz, nemli bir bez ile profesyonel müdahale yapılana kadar örtülür.
  • Tıbbi yardım istenir (112).
  • Eğer yanık genişse ve sağlık kuruluşu uzaksa, hasta/yaralı kusmuyor ve bilinci yerinde ise hastaya sıvı takviyesi yapılır. ( 1 litre su, 1 çay kaşığı karbonat veya maden suyu bu iş için idealdir)

Eğer yanığa, kimyasal bir madde neden olmuşsa şunlar yapılmalıdır:

  • Yanığa sebep olan kimyasal ile derinin teması kesilir.
  • Bölge, yavaşça bol suyla veya sirke yıkanmalıdır.
  • Yanığın üzerindeki giysiler çıkarılır. Hasta/yaralı örtülmelidir.
  • Tıbbi yardım istenir (112).

Yanık Tedavisinde Ne Yapmamalı?

  • Yaraları soğutmak için buz kullanılmalıdır. (Duyu azalmasına yol açıp donuk oluşturabilir.)
  • Yaranın üzerine yapışmış giysiler sökülmemelidir, etrafı kesilip o bölge bırakılmalıdır.
  • Asla diş macunu, krem, yağ, salça gibi maddeler yanığa sürülmemelidir.

Özellikle Dikkat Edilmesi Gereken Yanıklar

  • Eller, ayaklar, yüz ve üreme organlarındaki 3.derece yanıklar,
  • Solunum sistemi hasarı ile birlikte gerçekleşen her türlü yanıklar,
  • Vücudun %10 undan fazlasını kaplayan 3.derece yanıklar,
  • Vücudun %20 sinden fazlasını kaplayan 2.derece yanıklar,
  • Çocuk ve yaşlılardaki her türlü yanıklar,
  • Özellikle kol veya bacakların tamamını dairesel olarak kaplayan yanıklar,
  • Kol veya bacakta kırık ile birlikte olan yanıklar.

Bu sayılan yanıklara maruz kalması durumunda hastanın mutlaka yaşamsal bulguları göz altında tutulmalıdır ve en kısa zamanda en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir. 

Umut Utku TAŞDEMİR
Yönetici / 86 Yazı / 3,7M Okunma

1986 yılında şans eseri il olmuş bir İç Anadolu şehrinde doğdu. Henüz bir yaşındayken ailesinin işi sebebiyle memleketi olarak hissettiği yere, Antalya'ya taşındı. İlk ve orta öğrenimini Antalya'da tamamlamıştır. Üniversite öğrenimini tamamladığı Ankara'da ikamet etmektedir.  En ufak bilgi kırıntısına dahi müthiş bir iştahla saldıracak kadar meraklı yapısı sayesinde ilgi alanı geniş olan yazarımız, özellikle müzik, sinema ve biyoloji konuları ile ilgilidir.  Minnak bir de kızı vardır.


Yorum Yap

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

ya da üye olmadan yorum yap ve onaylanmasını bekle.
ÜST