Dünya'dan Ay'a baktığımızda hep onun tek yüzünü görürüz. Ay'ın diğer tarafı içinse Ay'ın karanlık tarafı gibi yanlış bir ifade kullanılıyor. Oysa ayın her iki bölgesi de Güneş ışınları ile zaman zaman aydınlanmaktadır.
Ay, hem kendi etrafında hem de Dünya'nın etrafında döner. Hatta Dünya ile beraber Güneş'in etrafında, Güneşle beraber de galaksimizin etrafında döner.
Ancak bu makalede bizi ilgilendiren nokta Ay'a baktığımızda neden hep aynı tarafını görüyor olduğumuz. Bu durumda bizim ilgilendiğimiz konu, Ay'ın kendi etrafında ve Dünya'nın etrafında döndüğü konudur.
Dünya'nın kütle çekimi, Ay ile kıyaslandığında çok yüksektir. Ay'ın kendi etrafındaki dönüş hızı doğrudan bu kütle çekimden etkilenir. Ay'ın kendi etrafındaki dönüş hızı, dünyanın etrafındaki dönüş hızıyla aynıdır. Bu duruma Kütle Çekim Kilidi (ya da orijinal adıyla Tidal locking) adı verilir. Yani Ay, Dünya'nın etrafında bir tam turu tamamladığında kendi etrafındaki bir tam turu da tamamlamış oluyor. Bazı okurlarımızın bu cümlede kafası karışmış olabilir. O nedenle buraya küçük bir hareketli resim bırakıyorum.
Bu görselde gördüğünüz gibi Ay'ın hep tek tarafı Dünyayı görüyor. Eğer Ay, kendi etrafında biraz daha hızlı dönseydi o zaman Ay'ın her tarafını görmüş olurduk. Aynı durum Ay'ın daha yavaş dönmesiyle de mümkün olabilirdi. Hatta eğer Ay kendi etrafında hiç dönmeseydi yine Ay'ın her tarafını görebilirdik.
Bu görseli de inceleyelim. Soldaki görselde Ay kütle çekim kilidi'ne maruz kalmıştır. Bu nedenle merkezden bakıldığında hep aynı yüzü gözükmektedir. Yandaki görselde ise kendi etrafında dönmeyen bir Ay görüyorsunuz. Ve merkezden baktığınızda Ay'ın her yüzünü en az bir kez kütle çekim merkezinden görünebiliyor.
Ayrıca Ay'ın yarısının görünmediği düşünülür. Oysa açısal görüşten dolayı Ay'ın %59'luk bir kısmı Dünya'dan görünmektedir.
Bu hareketli görsel Dünya'daki bir gözlemcinin Ay'ı hangi açılardan görebildiğini ifade etmektedir.
Yıllar geçtikçe insanlar Ay'ın diğer tarafının nasıl olduğunu merak etmeye başladı.
Ay'ın arkasında ne var?
İşte Ay'ın diğer yüzü bu şekilde gözükmektedir.
Bu görselde hem Dünya hem de Ay'ın diğer yüzünün gözüktüğü bir ana şahit olmuştur.
